فواید ادبی و تاریخی جهانگشای خاقان

Authors

  • جمشید مظاهری  - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان
Abstract:

متون نثر روزگار صفوی نسبت به دوره‌های پیش از آن چندان که باید از ارزش‌های ادبی و هنری بهره‌مند نیست و به همین دلیل توجه چندانی به آن نشده است. ولی در میان آن متون، گاه کتاب‌هایی یافت می‌شود که به جهات گوناگون درخور اعتناست. از این جمله است کتابی که به «جهانگشای خاقان» موسوم است و با وجود ارزش‌های ادبی و تاریخی آن تاکنون چنان که باید، به چشم عنایت و توجه محققان ادب روزگار صفوی نیامده است. این متن- که تاکنون دو نسخة خطی از آن شناخته شده- علاوه بر گزارش‌های دقیق و مفصّلی که از زندگی و سلطنت شاه اسماعیل صفوی در بردارد از نظر شرح جزییات تاریخی و توصیف‌هایی از وقایع مهم دوران صفویه، که در منابع دیگر کمتر بدان پرداخته شده است، اهمیت فراوان دارد. همچنین شیوة حکایت‌پردازی و نقل حکایات با روشی شبیه به نقّالی، به کارگیری تعداد فراوانی اصطلاحات و ترکیبات دیوانی و استفاده از جملات توأم با آرایش‌های لفظی در سراسر کتاب دیده می‌شود. این نوشتار ضمن شناساندن این کتاب و بررسی ارزش‌های ادبی آن، دو تحریر دیگر آن را، که پس از تألیف جهانگشای خاقان، از روی همین متن نوشته شده، معرفی خواهد کرد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تاریخ جهانگشای جوینی و بررسی جنبه‌های تراژیک آن با رهیافت نوع‌شناسی ادبی

تراژدی، در میان انواع ادبی، تأثیرگذاری بیش‌تری در ذهن مخاطب دارد و باعث می‌شود مخاطب حوادث را عینی‌تر و زنده‌‌تر احساس کند و دریابد و گاه خود را با قهرمان تراژدی مقایسه کند. در تاریخ ادب فارسی این نوع ادبی کم‌تر مورد توجه شاعران و نویسندگان قرار گرفته است. در تاریخ جهانگشای جوینی ساختار روایی حوادث و ویژگی شخصیت سلطان‌محمد خوارزمشاه و سرانجامِ کار او به‌گونه‌ای است که بسیاری از نشانه‌های نوع ادب...

full text

نقد و بررسی درسنامه‌های متون ادبی- تاریخی

درسنامه‌های متن‌محور بخش مهمی از کتابهای آموزشی رشتة زبان و ادبیات فارسی را تشکیل می‌دهند و با توجه به این که پیوندهای اولیه دانشجویان با متون بر مبنای این درس‌نامه‌ها که عمدتاً گزیده‌هایی از متون مفصل‌تر هستند صورت می­گیرد، مسائلی مانند چگونگی تنظیم سرفصل‌های پیشنهادی مصوب، نحوة تألیف، کیفیت و کمیت این درسنامه‌ها در حوزة طرح مسائل نظری، گزینش متن، کم و کیف توضیحات و فهرست‌ها و ضمائم آن در امر آ...

full text

بررسی آرایه های ادبی در تاریخ جهانگشای جوینی

: تدوین این رساله از لحاظ طبقه بندی و نامگذاری آرایه ها بر مبنای آثار دکتر سیروس شمیسا انجام پذیرفت و فرآیند آن به ترتیب زیر بود. طی مطالعات مکرّر و مستمرّ اثر نکات بیانی و بدیعی آن استخراج و موارد گردآمده بر اساس بسامد کاربرد طبقه بندی شد؛ شایان ذکر است که به منظور اجتناب از اطناب و ملال انگیز شدن رساله از ذکر موارد تکراری صرف نظر شد. آرایه های مورد بررسی در رسال? حاضر عبارت است از آرایه های بیا...

15 صفحه اول

مفهوم‌شناسی تطبیقی «جاهلیت» در قرآن و متون تاریخی و ادبی

واژه‌ی «جهل» که اساس اصطلاح «جاهلیت» را تشکیل می‌دهد در نزد بیشتر واژه‌شناسان در مقابل «علم» و از منظر برخی از آنان در مقابل «حلم» قرار می‌گیرد، لکن در عرف آیات قرآن نقیض اصلی کلمه‌ی«عقل» است، به گونه‌ای که با تحلیل آیات متحدالموضوع به این مهم رهنمون می‌شویم که علم ماده‌ی تعقل است و حلم نیز از مسببات و جَلَوات عقل به شمار می‌رود؛ از این‌رو در چشم‌انداز قرآن جاهلیت به تمامی امور مخالف علم و عقل اط...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 2  issue 7

pages  25- 42

publication date 2010-11-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023